Malnutrition in Rajura: कुपोषित बालकांचे दु:ख विकलांग यंत्रणेला दिसत नाही का?

राजुरातील डॉ. मुस्कान खान यांचा माणुसकीचा झळाळता शंख, पण प्रशासन कुठे झोपलंय?

राजुरा | "जन्मदिवस साजरा करण्याचे अनेक मार्ग असतात, पण समाजासाठी जिवंत उदाहरण होणं ही फार थोड्यांची हिंमत असते. Malnutrition in Rajura " डॉ. मुस्कान खान यांनी हे सिद्ध केलं. राजुराच्या सोमनाथपूर वॉर्डातील दोन कुपोषित बालकांना पोषण आहार देऊन त्यांनी आपला जन्मदिन साजरा केला. ही कृती जितकी स्तुत्य, तितकीच ती शासन यंत्रणेला ठोस सवाल विचारणारी आहे—एका डॉक्टरला एका दिवसात जे दिसलं, ते वर्षानुवर्षे यंत्रणेला दिसत नाही, हे दुर्दैव नाही का?

या प्रसंगी बाळू फाउंडेशनचे अध्यक्ष अमित महाजनवार (Amit Mahajanwar), अंगणवाडी सेविका दर्शना रागीट, उषा गुरनुळे, अनिता कटकमवार, बाळूचे अक्षय सुर्तेकर, तसेच मुस्कान यांचे वडील श्री. अमजद जी खान (Amjad Khan) उपस्थित होते. Malnutrition in Rajura बाळू फाउंडेशनकडून सातत्याने सुरू असलेले कुपोषण निर्मूलनाचे कार्य गेली ७ वर्षं चालू आहे, आणि त्याच दरम्यान संपूर्ण आरोग्य प्रशासन कुठे झोपलंय, याचा हिशोब कोण मागणार?

एका मुलीचा जन्मदिवस आणि शासनाचा मृत्युशासन

एक डॉक्टर स्वतःहून पोषण आहार घेऊन झोपडपट्टीत पोहोचते, बाळं हातात घेऊन त्यांना अन्न देते, आईच्या डोळ्यांत अश्रू असतात. पण जिल्हा आरोग्य अधिकारी, बालकल्याण अधिकारी, समाजकल्याण विभागाचे प्रतिनिधी कुठे आहेत?

Also read :Gudi Padwa Celebration: चंद्रपुरात गुढीपाडव्याच्या भव्य जल्लोष

बालकांच्या आरोग्याचे मूलभूत हक्क संविधान आणि संयुक्त राष्ट्रांच्या बालहक्क घोषणेमध्ये स्पष्ट दिले आहेत. तरीही चंद्रपूर जिल्ह्यात कुपोषणाची आकडेवारी धडकी भरवणारी आहे. Malnutrition in Rajura २०२३ मध्ये आरोग्य विभागाच्या अहवालानुसार जिल्ह्यात १२,३४७ कुपोषित बालके असल्याचे समोर आले होते. यातील अनेक जण 'तीव्र कुपोषण' गटात येतात, ज्याचा थेट संबंध बालमृत्यूशी असतो.

बाळू फाउंडेशनचे कार्य: एक स्वयंसेवी संस्था करत असलेलं काम शासनाच्या तोंडावरची झापड

बाळू फाउंडेशनसारख्या संस्था लोकसहभागातून हे काम करत आहेत. अध्यक्ष अमित महाजनवार यांनी ‘ही चळवळ संपूर्ण चंद्रपूर जिल्ह्यात जोमाने चालविण्याचा संकल्प’ केला. Malnutrition in Rajura पण इथे प्रश्न आहे—सार्वजनिक आरोग्य विभाग कुठे आहे?

• अंगणवाड्यांमध्ये खवखवणारे स्वयंपाकघर, मोडकळीस आलेल्या इमारती, नियमित निरीक्षणाचा अभाव आणि पोषण आहारात चालणारी बेशिस्त हे विदारक वास्तव आहे.
• अनेक ठिकाणी ICDS (एकात्मिक बालविकास सेवा) अंतर्गत मिळणारा ‘Take Home Ration’ महिनोन्महिने मिळत नाही.
• पालक शिकलेले नाहीत, आरोग्याबाबत जागरूकता नाही—हे सांगून अधिकारी स्वतःची जबाबदारी झटकतात, पण जागरूकता निर्माण करणे हे देखील त्यांच्या कामाचा भाग नाही का?

अधिकाऱ्यांचे मख्ख मौन, राजकीय प्रतिनिधींचे मौन सहकार्य

डॉ. मुस्कान खान (Dr. Muskan Khan) यांचे कौतुक व्हायलाच हवं, पण यावर थांबता कामा नये. कारण कुपोषण ही केवळ आरोग्याची नाही, तर समाजाच्या नैतिक अपयशाची लक्षणं आहेत.

• स्थानिक नगर परिषद, जिल्हा परिषदेतील बालकल्याण समित्या, महिला व बालविकास विभाग—या सगळ्यांनी काय केलंय गेल्या वर्षभरात?
• आमदार, खासदार, आणि त्यांच्या स्थानिक निधीचा वापर कुठे होतो? अंगणवाडी किंवा प्राथमिक आरोग्य केंद्राच्या दुरुस्तीवर किती खर्च झाला? त्याचा सार्वजनिक हिशोब उपलब्ध का नाही?

Also read :Chaitra Navratri Yatra: चंद्रपूर चैत्र नवरात्र यात्रा

प्रश्न विचारले जात नाहीत, कारण शासकीय यंत्रणा आणि राजकीय नेते एकमेकांची पाठराखण करत आले आहेत.

शब्द नव्हे, कृती हवी—पण ती सामान्य लोकांकडूनच का?

डॉ. मुस्कान खान यांच्या कृतीमुळे सामाजिक जबाबदारीचं भान जागं झालं आहे. Malnutrition in Rajura पण ही जागृती एक डॉक्टर, एक संस्था किंवा एक दिवसापुरती मर्यादित राहणार असेल, तर कुपोषित बालकांची ही तसवीर पुढील पिढ्यांपर्यंत तशीच राहील.

म्हणूनच प्रशासनाला खुलेआम प्रश्न विचारले पाहिजेत:

📊

कुपोषणाच्या संदर्भात २०२४-२५ साठी किती निधी मंजूर झाला होता? त्याचा किती टक्का खर्च झाला?

🍱

सदर वॉर्डातील अंगणवाडीत अंतिम वेळेस केव्हा पोषण आहार वाटप झाला?

📈

जिल्ह्यातील प्रत्येक कुपोषित बालकासाठी ‘Growth Monitoring’ कधी, कुठे आणि किती वेळा केलं जातं?

📄

बालकांच्या आरोग्यावर निधी खर्च करणाऱ्या योजना—जसे की पोषण अभियान, मिशन इंद्रधनुष, वर्धा अभियान—त्यांची यशस्वीता दर्शवणारे प्रमाणित अहवाल का उपलब्ध नाहीत?

🗂️

प्रत्येक तालुक्याच्या बालकल्याण समित्यांची बैठक कधी झाली होती? त्याचे ठोस निष्कर्ष काय होते?

यंत्रणेचा ढिसाळपणा: कारवाई केव्हा? की थांबायचं मृत्यू घडल्यावरच?

Also read :Chandrapur Festival Security: शांततेसाठी प्रशासनाचा सतर्क इशारा

जर एका डॉक्टरने दोन कुपोषित बालकांपर्यंत पोहोचून त्यांचं पोषण केलं असेल, तर संपूर्ण यंत्रणा, लाखोंच्या निधीतून चालणारी सरकारी संस्था काय करत होती?

उत्तर एकच: झोपलेली होती. आणि ही झोप कोणत्याही शासकीय फाईलमध्ये उल्लेखलेली नाही, पण दरवर्षी हजारो बालकांच्या मृत्यूच्या आकडेवारीत ती ठळकपणे दिसते.

प्रशासनाला थेट आव्हान

राजुरा (Rajura) सारख्या तालुक्यांमध्ये जर अजूनही मुलं कुपोषणाने व्याकुळ असतील, तर ही लोकशाही व्यवस्थेची अतिशय लज्जास्पद बाब आहे. Malnutrition in Rajura प्रशासन कितीही आकडे मांडो, कितीही प्रगतीचं चित्र रंगवो—डॉ. मुस्कान खानसारखी उदाहरणं हे सतत दाखवत राहतील की सत्य म्हणजे वंचितांचं दुःख आणि असंवेदनशील यंत्रणेची अप्रामाणिकता.

त्यामुळे, प्रशासनाने तत्काळ:

• सोमनाथपूर वॉर्डातील सर्व अंगणवाड्यांचे थेट ऑडिट करावं
• जिल्ह्यातील सर्व कुपोषित बालकांची यादी सार्वजनिक करावी
• दोषी अधिकारी, सेविका यांच्यावर कारवाई करावी
• आणि पुढील ६ महिन्यांत कुपोषण निर्मूलनासाठी स्वतंत्र मोहीम राबवावी, अन्यथा नागरिक आंदोलनाशिवाय पर्याय उरणार नाही.

Also read :Chandrapur Sunday Market: श्रीरामनवमीच्या पार्श्वभूमीवर संडे मार्केट बंद

सामाजिक कृती ही प्रेरणादायी असते, पण ती प्रशासकीय अपयश झाकण्याचं साधन बनू नये.

डॉ. मुस्कान खान यांचं कौतुक करावंच लागेल, पण त्यांच्या कृतीच्या सावलीत यंत्रणेचा निष्क्रिय अंधार लपवू नये.

Who is Dr. Muskan Khan and what did she do on her birthday?

Dr. Muskan Khan is a socially conscious doctor from Rajura who celebrated her birthday by providing nutrition kits to two malnourished children in Somnathpur Ward, highlighting public health neglect.

What is the Balu Foundation and what role does it play in Rajura?

The Balu Foundation, led by Amit Mahajanwar, is a grassroots NGO working tirelessly for the last 7 years to fight malnutrition across Chandrapur district, especially in rural and tribal regions.

What does this event reveal about the government’s handling of child malnutrition?

It exposes the alarming gaps in government schemes, inactive officials, underperforming Anganwadis, and failure to utilize allocated health funds effectively.

What actions are being demanded from the administration?

Immediate audits of local Anganwadis, public disclosure of malnourished child data, accountability of officials, and launching a district-wide malnutrition eradication campaign.

#MalnutritioninRajura #Rajura #Malnutrition #Childhealth #Publichealthcrisis #Doctormuskankhan #Balufoundation #Healthnegligence    #Chandrapurdistrict #Anganwadi #Nutritionrights #Indiahealth #Governmentaccountability #Fightmalnutrition  #Ruralhealthcare #Socialjustice #Birthdaywithpurpose #Childrenfirst #Healthiswealth #Feedthefuture    #Endhunger #Savechildren #Grassrootsaction #Zerohunger #Silentcrisis #Undernourishedchildren    #Healthinequality #Neglectedindia #Indiacrisis #Localheroes #Healthemergency #Nutritionwarfare    #Righttofood #Childwelfare #Systemfailure #Birthdayforchange #Justiceforchildren #Doctoractivist    #Civicresponsibility #Healthcarefailure #Nutritionmission #Brokensystem #Welfaregonewrong    #Grassrootshero #Fightforhealth #Voiceforchildren #Nutritionawareness #Stopneglect    #Districtneglect #Demandchange #Wakeupindia #Ruralindiamatters