Student Enrollment Day | विद्यार्थ्यांच्या सर्वांगीण घडणीत सामाजिक उत्तरदायित्वाचा आदर्श

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांच्या प्रयत्नांची प्रेरणा; चनाखा शाळेत ‘विद्यार्थी प्रवेश दिन’ उपक्रमातून शैक्षणिक साहित्य वाटप

Student Enrollment Day | राजुरा | ज्ञान, समता आणि संधी–या तीन स्तंभांवर उभी राहणारी शिक्षणप्रणाली कोणत्याही राष्ट्राच्या भविष्याचा पाया बांधत असते. विशेषतः ग्रामीण व आदिवासी भागातील विद्यार्थ्यांना दर्जेदार शिक्षण, साधनसुविधा आणि प्रोत्साहन मिळणे ही शासनाबरोबरच समाजाचीही सामूहिक जबाबदारी आहे. या पार्श्वभूमीवर जिल्हा परिषद उच्च प्राथमिक शाळा, चनाखा येथे ७ नोव्हेंबर रोजी साजरा करण्यात आलेला ‘विद्यार्थी प्रवेश दिन’ हा केवळ औपचारिकता न राहता सामाजिक बांधिलकी, शैक्षणिक मूल्यसंवर्धन आणि विद्यार्थीकेंद्रित विकासाचा प्रभावी संदेश देणारा ठरला.

७ नोव्हेंबर १९०० हा भारतीय समाजपरिवर्तनाच्या इतिहासातील महत्वाचा दिवस. याच दिवशी विश्वरत्न डॉक्टर बाबासाहेब आंबेडकर यांनी सातारा येथील प्रतापसिंह शाळेत पहिल्यांदा शालेय शिक्षणाच्या दारी पाऊल ठेवले. दडपशाही, अन्याय आणि संधीअभावी वंचित घटकांमध्ये शिक्षणाचा प्रकाश पेटावा, ही त्यांची क्रांतिकारी आकांक्षा. त्या ऐतिहासिक घटनेची स्मृती जिवंत ठेवत शासन दरवर्षी ‘विद्यार्थी प्रवेश दिन’ साजरा करते, ज्यामागील उद्दिष्ट म्हणजे शिक्षणाने जीवनाचे परिवर्तन होते, ही जाणीव समाजात दृढ करणे.

याच ऐतिहासिक औचित्याचे भान ठेवत आणि शिक्षणाचा दीप प्रत्येक बालकापर्यंत पोहोचवण्याच्या सामाजिक उत्तरदायित्वातून तक्षशिला नगर, बामणवाडा येथील विक्रमशिला बहुउद्देशीय संस्थेने चनाखा शाळेतील इयत्ता पहिली ते आठवीतील सर्व विद्यार्थ्यांना “एक बुक – एक पेन” या संकल्पनेतून आवश्यक शैक्षणिक साहित्याचे वाटप करून अनुकरणीय उदाहरण घालून दिले. ग्रामीण भागातील विद्यार्थ्यांना शिकण्यासाठी लागणारे मूलभूत साहित्य उपलब्ध करून देऊन शिक्षणातील आर्थिक दरी कमी करण्याचा हा प्रयत्न नक्कीच कौतुकास्पद आहे. राष्ट्रनिर्मितीची प्रक्रिया प्रत्येक शाळेच्या वर्गात उभी राहते आणि तेथे ज्ञान ग्रहण करणारा प्रत्येक विद्यार्थी हा देशाचा भविष्यनिर्माता असतो, या विचारांना प्रत्यक्षाचा आधार या उपक्रमातून मिळाला.

कार्यक्रमाचे अध्यक्ष म्हणून शालेय व्यवस्थापन समितीचे अध्यक्ष श्री. प्रवीण वडस्कर उपस्थित होते. उद्घाटन विक्रमशिला बहुउद्देशीय संस्थेचे अध्यक्ष तथा शिक्षक, शिवाजी हायस्कूल राजुरा येथील श्री. अमरदीप बनकर यांनी केले. यावेळी शालेय व्यवस्थापन समितीच्या उपाध्यक्ष सौ. किरणताई सातपुते, सदस्या सौ. सुनीताताई मडावी, संस्थेचे उपाध्यक्ष श्री. लालचंद वाघमारे, संचालक श्री. सर्वानंद वाघमारे, संचालक श्री. निवारण कांबळे, संस्थेचे सचिव श्री. भारत फुलझेले, सहसचिव श्री. गोकुलदास पाटील, तसेच शाळेचे प्रभारी मुख्याध्यापक श्री. दिवाकर येलमुले आणि शिक्षक श्री. धनराज सिडाम उपस्थित होते. या मान्यवरांच्या उपस्थितीने कार्यक्रमाला शैक्षणिक सौजन्य, गांभीर्य आणि प्रेरणादायी वलय लाभले.

कार्यक्रमात विद्यार्थ्यांनी सादर केलेले मुकनाट्य विशेष ठरले. शिक्षण, स्वच्छता, मुलींचे शिक्षण, पर्यावरण संरक्षण आणि सामाजिक समता या मूल्यांवर आधारित या कलात्मक सादरीकरणाने उपस्थितांना अंतर्मुख केले. ग्रामीण शाळांमधील विद्यार्थ्यांमध्ये असलेली सर्जनशीलता, आत्मविश्वास आणि सामाजिक भान याचे हे प्रभावी प्रदर्शन होते. विद्यार्थ्यांच्या कला–कौशल्यांना वाव देणाऱ्या अशा उपक्रमांमुळे त्यांच्यातील व्यक्तिमत्त्व विकास, नेतृत्व गुण आणि विचारशक्ती अधिक विस्तारते, ही बाब या सादरीकरणाने स्पष्टपणे जाणवली.

स्वागत व प्रास्ताविक विक्रमशिला बहुउद्देशीय संस्थेचे सचिव श्री. भारत फुलझेले यांनी केले. संस्थेच्या सामाजिक कार्याची दिशा, वंचित विद्यार्थ्यांना भक्कम आधार देण्यामागील भूमिका आणि ‘शिक्षण हेच परिवर्तनाचे माध्यम’ या तत्त्वज्ञानाचा संस्थेने स्वीकारलेला मार्ग त्यांनी स्पष्टपणे मांडला. आभार प्रदर्शन सहाय्यक शिक्षक श्री. विनोद बेले यांनी मानले, तर कार्यक्रमाचे सुसंस्कृत संचालन शिक्षक श्री. धनराज दुर्योधन यांनी केले. संपूर्ण कार्यक्रमात संतुलित भाष्य, शिस्तबद्धता आणि शैक्षणिक संस्कारांची छाप जाणवत होती.

शिक्षण हे फक्त अक्षर–ओळख शिकवण्याचे साधन नसून समाजाच्या दिशा, विचार आणि मूल्यांचा पाया घडवणारी जीवनप्रणाली आहे. ग्रामीण भागातील विद्यार्थीही नावीन्यपूर्ण संधी, गुणवत्तापूर्ण शिक्षण आणि उन्नत जीवनमानाच्या मार्गावर चालू शकतात, यावर आजच्या कार्यक्रमाने शिक्कामोर्तब केले. शासन शिक्षणाची जबाबदारी पार पाडत असताना समाजातील स्वयंसेवी संस्था, व्यक्ती आणि शाळा व्यवस्थापन समित्यांनी शैक्षणिक विकासाच्या प्रक्रियेत हातभार लावणे ही लोकशाहीतील आदर्श सहभागाची नवी व्याख्या आहे.

विशेष म्हणजे, अलीकडील काळात बहुसंख्य विद्यार्थी आर्थिक मर्यादा, कुटुंबातील प्रतिकूल परिस्थिती किंवा शैक्षणिक साधनांच्या अभावामुळे मागे पडताना दिसतात. अशा परिस्थितीत समाजाने पुढे येऊन शैक्षणिक साहित्य, मार्गदर्शन आणि प्रेरणा देणे ही खरी सामाजिक गुंतवणूक आहे. त्यातूनच सुशिक्षित, जागरूक आणि प्रबुद्ध नागरिक घडतात. विक्रमशिला बहुउद्देशीय संस्था यापूर्वीही विविध सामाजिक आणि शैक्षणिक लोकोपयोगी उपक्रम राबवत असून, आजचा कार्यक्रम तिच्या सातत्यपूर्ण कार्याचा आणखी एक महत्त्वपूर्ण टप्पा ठरला.

‘विद्यार्थी प्रवेश दिन’ केवळ स्मृतिदिनाची औपचारिक पद्धत राहू नये, तर बाबासाहेबांनी दिलेल्या शिक्षण–क्रांतीच्या ध्येयाशी निष्ठा ठेवत प्रत्येक बालकाला शिक्षणाचा अधिकार, सन्मान आणि समान संधी मिळाव्यात, ही जबाबदारी समाजाने स्वीकारणे अत्यावश्यक आहे. चनाखा शाळेत झालेल्या या उपक्रमाने बाबासाहेबांच्या संघर्षमूल्यांना शाळेच्या पातळीवर मूर्त स्वरूप दिले. विद्यार्थी, शिक्षक, पालक आणि समाज यांच्यातील ज्ञान–संवाद वाढवण्याचे हे प्रयत्न नक्कीच प्रेरणादायी आहेत.

आजचा कार्यक्रम संपला असला तरी त्यातून निर्माण झालेली प्रेरणा केवळ एका दिवसापुरती नाही. शिक्षणाच्या क्षेत्रात मूल्यमान वाढवण्याची, विद्यार्थी–केंद्रित शिक्षणाची व्याख्या बदलण्याची आणि सामाजिक परिवर्तनाच्या दिशेने प्रत्येक शाळेला घडवण्याची ही सुरुवात मानली पाहिजे. समाज, शाळा आणि स्वयंसेवी संस्था यांचा तिहेरी सहयोग मॉडेल ग्रामीण शिक्षण व्यवस्थेला सशक्त करण्यासाठी मार्गदर्शक ठरू शकतो.

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर (Dr. Babasaheb Ambedkar) यांनी शिक्षणाला शस्त्र, ढाल आणि प्रगतीचे प्रवेशद्वार म्हटले होते. चनाखा शाळेतील उपक्रमाने त्या विचारधारेचे पुनर्मूल्यांकन घडवून आणत वर्तमान पिढीपर्यंत त्या संघर्ष–परंपरेचा संदेश पोहोचवला. ज्ञान, समानता आणि संवेदनशीलतेने सजलेली ही शैक्षणिक संस्कृती जपण्याची सामूहिक जबाबदारी सर्वांनी स्वीकारल्यासच बाबासाहेबांच्या शिक्षणक्रांतीचे स्वप्न पूर्णत्वास जाईल, यात शंका नाही.

What was the main highlight of the Student Enrollment Day celebration at Chanakha ZP School?

The highlight was the distribution of educational kits under the “One Book – One Pen” initiative by Vikramshila Multipurpose Organization to support students’ learning needs.

Why is Student Enrollment Day celebrated on 7th November?

It marks the day Dr. B.R. Ambedkar enrolled in school for the first time in 1900, emphasizing education as a tool of empowerment and social transformation.

Which organization led the educational support initiative at the event?

The Vikramshila Multipurpose Organization, Takshashila Nagar, Bamanwada, led the initiative by providing books and pens to students from Class 1 to 8.

How did the students contribute to the event?

Students performed a thought-provoking mime act addressing education, equality, cleanliness, and social values, reflecting strong awareness and creativity.

#StudentEnrollmentDay #Dr.BabasahebAmbedkar #EducationForAll #RuralEducation #SchoolEvent #StudentSupport #EducationalAid #IndiaEducation #BREducation #ChildDevelopment #Inspiration #StudentsFirst #CommunitySupport #SocialResponsibility #ZPSchool #StudentWelfare #SchoolInitiative #Motivation #LearningForAll #AcademicGrowth #EducationMatters #FutureBuilders #YoungMinds #RuralStudents #EducationEquality #KnowledgeIsPower #EmpoweringStudents #EdTechIndia #SchoolLife #IndianStudents #DonateForEducation #BookDonation #BackToSchool #EducationDrive #NonProfitIndia #SocialService #ChangeMakers #SkillDevelopment #LearningJourney #InspiringIndia #VillageSchool #EducationAwareness #SchoolPrograms #BuldingFuture #EducationMovement #StudentEmpowerment #SupportEducation #ChildEducation #IndiaSchools #MahawaniNews #MarathiNews #Batmya #RajuraNews #ChandrapurNews #EducationNews