Mahabodhi Temple Protest: महाबोधी महाविहार ‘मुक्त’ न झाल्यास उठेल धगधगते जनआंदोलन!

चंद्रपूरच्या धम्मवीरांची बुद्धगयेत गर्जना—‘मुक्ती’साठी झुंज देणाऱ्यांना शासनाचे पाठबळ की कारस्थान?

चंद्रपूर : बौद्धधर्माच्या अनुयायांसाठी महत्त्वाचे असलेले पवित्र क्षेत्र, बुद्धगया—जिथे तथागत बुद्धांनी ज्ञानप्राप्ती केली—आज ‘धम्माची भूमी’ राहिली नसून राजकीय हस्तक्षेप, सनातनी वर्चस्ववाद आणि सरकारी उदासीनतेमुळे धर्मस्वातंत्र्याचा गळा घोटणारे केंद्र बनले आहे. Mahabodhi Temple Protest याच पवित्र स्थळी, महाबोधी महाविहाराच्या ‘मुक्तीसाठी’ चंद्रपूर जिल्ह्यातील हजारो धम्मवीरांनी एकत्र येत जोरदार आंदोलन उभारले.

हे आंदोलन निव्वळ एक धार्मिक कृती नव्हती; ती होती बौद्ध समाजाच्या सन्मानाची लढाई.

चंद्रपूरकरांची बुद्धगयेत ‘धम्मपूर्ण’ हजेरी

चंद्रपूर (Chandrapur) जिल्ह्यातील विविध तालुक्यांतील धम्म अनुयायांनी लाखो रुपये खर्च करून, आपल्या श्रमाचे, वेळेचे आणि धनाचे ‘धम्मदान’ करत बुद्धगया येथे उपस्थिती लावली. ‘महाबोधी महाविहार मुक्त झालेच पाहिजे’, ‘धम्मभूमीवर बौद्धांचीच मालकी हवी’ असे जोशपूर्ण नारे देत त्यांनी निदर्शने केली. Mahabodhi Temple Protest हातात बाबासाहेब आंबेडकरांचे फोटो, धम्मचक्र ध्वज आणि महाकारुणिक बुद्धाच्या प्रतिमा घेऊन हा जमाव केवळ एक धार्मिक शोभायात्रा नव्हती, तर एक ठोस आणि परखड राजकीय संदेश होता.

महाबोधी महाविहारचा इतिहास—कोणाच्या मालकीचा हा वारसा?

महाबोधी महाविहार हे जागतिक वारसा स्थळ असून, बौद्ध धर्माचे केंद्र मानले जाते. तथागत बुद्धांनी याच स्थळी ज्ञानप्राप्ती केली. Mahabodhi Temple Protest मात्र १८९१ साली अनागारिक धर्मपाल यांच्या प्रयत्नांनी सुरू झालेली मुक्ती चळवळ अजूनही अपूर्ण आहे. बुद्धांनी ज्ञानप्राप्ती केलेल्या या भूमीवर आज देखील बौद्ध धर्मगुरूंच्या ऐवजी हिंदू पंडितांकडून पूजा केली जाते, आणि वटवृक्षाच्या मूळ संरक्षणाची जबाबदारी देखील बौद्धांकडे नसून मंदिर समितीकडे आहे, जिच्यावर बहुसंख्य हिंदू सदस्य वर्चस्व गाजवत आहेत.

हा अन्याय नाही का? ही फक्त धार्मिक गोष्ट नाही, ही सांस्कृतिक गुलामगिरी आहे.

Also read :Tribal Awakening Rajura : सत्काराच्या नावाखाली फक्त दिखावा

शासनाचे मौन—एक सामर्थ्यशाली षड्यंत्र?

आंदोलन चंद्रपूरकरांच्या उपस्थितीत गाजत असताना, बिहार शासन, केंद्र सरकार, तसेच महाराष्ट्र सरकारने या गोष्टीकडे दुर्लक्षच केले आहे. एकाही मुख्यमंत्री, मंत्री, खासदार, आमदाराने आंदोलनस्थळी जाऊन पाठिंबा दिला नाही. हे फक्त लाजिरवाणे नसून, बौद्ध अनुयायांच्या भावनांवर थुंकण्यासारखे आहे.

धर्मनिरपेक्षतेचा बुरखा पांघरून, बौद्ध समाजाच्या मागण्या वारंवार दडपल्या जात आहेत. महाबोधी महाविहारला बौद्ध धर्मगुरूंच्या नियंत्रणाखाली देण्याची मागणी गेली अनेक दशके प्रलंबित आहे. Mahabodhi Temple Protest सर्वोच्च न्यायालयात या संदर्भात खटले दाखल झाले, समित्या तयार झाल्या, पण राजकीय इच्छाशक्ती कुठेच दिसत नाही.

धम्माचे राजकारण—वंचितांचा आवाज कोण ऐकणार?

धम्म आणि राजकारण वेगळे आहेत असा भाबडा युक्तिवाद अनेकदा केला जातो. पण जेव्हा बौद्ध स्थळांवर देखील एका विशिष्ट धर्माचा अघोषित वर्चस्ववाद लादला जातो, तेव्हा धम्म अनुयायांना रस्त्यावर उतरावे लागते. Mahabodhi Temple Protest चंद्रपूरच्या अनुयायांनी हे स्पष्ट केले आहे की, "धम्माच्या सन्मानासाठी आता आम्ही कोणत्याही थराला जाऊ."

हे आंदोलन म्हणजे एका वंचित समाजाचा झणझणीत प्रत्युत्तर आहे—एक असा आवाज जो व्यवस्थेच्या बहिऱ्या कानांना ऐकवण्यासाठी गरज आहे. ‘धम्मक्रांती’ केवळ समतेची शिकवण नसून अन्यायाविरुद्ध उठणारी क्रांती आहे.

Also read :Bhadravati Drone Survey : भद्रावतीत पेटणार गावठाण ड्रोन मोजणीचा मुद्दा

धम्मदानाचा अर्थ केवळ पैशात नाही—हे आहे मनोबलाचे योगदान

चंद्रपूरमधून गेलेल्या आंदोलनकर्त्यांनी केवळ आर्थिक स्वरूपाचे धम्मदान केले नाही, तर त्यांनी स्वतःचे व्यवसाय, कुटुंब, आराम सर्व बाजूला ठेवून बुद्धगयेतील आंदोलनाला समर्थन दिले. गावागावातून लोक स्वतः खर्च करून आले, अनेकांनी सामूहिक निधी जमा केला. Mahabodhi Temple Protest महिलांची उपस्थिती लक्षणीय होती—धम्मगाथा गात, त्यांनी स्त्रीशक्तीचा आदर्शही ठेवलाय.

हे धम्मदानी नाही, तर आत्मसन्मानाची पुकार आहे.

प्रशासनाला थेट प्रश्न:

• महाबोधी महाविहार बौद्ध धर्मगुरूंना हस्तांतरित करण्याची प्रक्रिया का रखडली आहे?
• बौद्ध समाजाच्या मागण्या न्यायप्रणालीत आणि शासनपातळीवर वारंवार दडपल्या जात आहेत, यामागे कोणाचे राजकीय हितसंबंध आहेत?
• महाराष्ट्र सरकारने आंदोलनात सहभागी नागरिकांचे प्रतिनिधित्व का केले नाही?
• धार्मिक स्थळांवरील मालकी आणि नियंत्रणाविषयी स्पष्ट कायदा का नाही?
• UNESCO च्या जागतिक वारसा स्थळासाठी भारतीय सरकारकडून कोणते धोरण आहे?

धर्मनिरपेक्षतेच्या नावाखाली बहुसंख्याकवादाची चळवळ?

भारतीय संविधान धर्मनिरपेक्षतेची ग्वाही देतो. पण बुद्धगयेतील वास्तव पाहता, हा धर्मनिरपेक्षतेचा मृत्यू नाही का? जेव्हा बौद्धांचे पवित्र स्थळ बौद्धांपासूनच हिरावून घेतले जाते, तेव्हा हा अत्याचार नाही का?

Also read :Virur Forest Fertilizer Scam : विरुर वनपरिक्षेत्रातील ‘शेणखत घोटाळा’

बौद्ध धर्मानुयायी या देशाचे मूळनिवासी, या भूमीचे प्राचीन शिल्पकार, विचारवंत, संस्कृतीचे वाहक आहेत. पण त्यांच्यावर वारंवार अन्याय होत आहे. याचा परिणाम म्हणून आज नव्या पिढीमध्ये असंतोष धगधगत आहे.

बौद्धगयेतील आंदोलन—आता राष्ट्रीय आंदोलन बनले पाहिजे

चंद्रपूरच्या धम्मवीरांनी एक चेतावनी दिली आहे. जर महाबोधी महाविहारचे बौद्धांना नियंत्रण मिळाले नाही, तर ही आग संपूर्ण देशभर पसरू शकते. Mahabodhi Temple Protest देशभरातील बौद्ध समाज संघटीत होतो आहे, आणि एकवटून त्यांनी लढण्याची तयारी दर्शवली आहे.

हे आंदोलन केवळ मंदिरासाठी नाही, तर स्वाभिमानासाठी आहे. बौद्धांचे सांस्कृतिक, आध्यात्मिक आणि ऐतिहासिक अधिकार पुन्हा मिळवण्यासाठी आहे.

बौद्धगयेतील महाबोधी महाविहार हे केवळ एक धार्मिक स्थळ नाही. ते आहे भारताच्या सामाजिक समतेच्या इतिहासाचे प्रतीक. Mahabodhi Temple Protest जर सरकारने या ठिकाणावर बौद्धांचे नैसर्गिक व ऐतिहासिक हक्क मान्य केले नाहीत, तर भारताच्या ‘धर्मनिरपेक्ष’ व्यवस्थेवर एक मोठा प्रश्नचिन्ह उभे राहील.

Also read :Rajura Ration Scam : ‘धान्य किंग’चा काळा बाजार – लाखोंची अफरातफर, तहसील कार्यालय मुकदर्शक?

चंद्रपूर जिल्ह्याच्या अनुयायांनी जे दाखवले, तो आहे एक प्रारंभ. आता सरकारला दोनच मार्ग आहेत—धम्मभूमी बौद्धांना परत द्या, किंवा अशांततेस तयार राहा.

‘मुक्ती मिळेपर्यंत विश्रांती नाही’—हा निर्धार बुद्धगयेच्या मातीवर दुमदुमत आहे. प्रशासनाला ऐकावंच लागेल!

Why are Buddhists protesting at the Mahabodhi Temple in Bodh Gaya?

They demand full control of the temple by Buddhist monks, as it is a sacred site where Buddha attained enlightenment. They see current management as unjust and dominated by non-Buddhist interests.

What is the significance of Chandrapur Buddhists in this protest?

Thousands from Chandrapur actively participated, symbolizing the growing national support for Buddhist rights and amplifying the call for temple liberation.

Is the Mahabodhi Temple under Buddhist administration?

No. Despite its Buddhist significance, the temple's management committee includes majority non-Buddhist members, leading to decades-long demands for reform.

What are protesters demanding from the government?

Protesters want the Indian government to amend laws and hand over the temple’s full control to the Buddhist community, ensuring religious freedom and cultural justice.

#Mahabodhitemple  #Bodhgaya  #Buddhistrights  #Buddhistprotest  #Chandrapurprotest  #Dhammarevolution  #Freemahabodhi  #Justiceforbuddhists  #Buddhistunity  #Bodhgayaprotest  #Dhammauprising  #Ambedkarite  #Buddhistheritage  #Savemahabodhi  #Buddhistmovement  #Standwithbuddhists  #Buddhistvoices  #Stopreligiousinjustice  #Unescoheritage  #Templecontrol  #Buddhisminindia  #Peacefulresistance  #Dhammamarch  #Riseupbuddhists  #Minorityrightsindia  #Fightforjustice  #Buddhaland  #Buddhistindia  #Dhammachakra  #Buddhistculture  #Ambedkarmission  #Dalitrights  #Voiceofthevoiceless  #Equalitynow  #Dhammayatra  #Socialjustice  #Buddhaandambedkar  #Templeliberation  #Faithandfreedom  #Chandrapurtobodhgaya  #Buddhistidentity  #Righttoworship  #Religiousfreedom  #Sacredsites  #Marginalizedvoices  #Systemicinjustice  #Wewantjustice  #Massmobilization  #Buddhistresistance  #Indiaforbuddhists #MahabodhiTempleProtest #Mahawani #Veer_Punekar