Eye Donation | नेत्रदान म्हणजे अंधारातून प्रकाशाकडे जीवनयात्रा

चंद्रपूर जिल्हा रुग्णालयाचा नेत्रदानाबाबत जनतेला जागरूकतेचा संदेश

Eye Donation | चंद्रपूर | "मानवाला दिलेल्या देहाच्या रचनेत ईश्वराने दान करण्याची क्षमता ठेवली आहे. त्यातील सर्वात श्रेष्ठ आणि मानवतेचे प्रतिक असलेले दान म्हणजे नेत्रदान," असे प्रतिपादन जिल्हा शल्य चिकित्सक डॉ. महादेव चिंचोले यांनी अलीकडे केले. त्यांच्या आवाहनातून पुन्हा एकदा नेत्रदानाच्या कार्याची सामाजिक व मानवीय गरज अधोरेखित झाली आहे.

मानवी डोळ्याच्या समोरील पारदर्शक पडद्याला नेत्रपटल म्हणतात. हाच भाग प्रकाशाला आत जाऊ देतो आणि आपण वस्तू स्पष्ट पाहू शकतो. Eye Donation परंतु हा भाग अपारदर्शक झाला की दृष्टी मंदावते, अखेरीस अंधत्व प्राप्त होते. यालाच वैद्यकीय भाषेत "बुब्बुळाचा आजार" असे संबोधले जाते.

या आजाराची अनेक कारणे असून त्यामध्ये अपघात, रासायनिक पदार्थ किंवा फटाक्यांमुळे होणारी इजा, जंतुसंसर्ग, कुपोषणामुळे येणारी जीवनसत्व-अची कमतरता, तसेच जन्मजात कारणेही आहेत. विशेषतः लहान मुलांमध्ये नेत्रपटलाशी संबंधित अंधत्वाची शक्यता अधिक दिसून येते आणि त्याचा परिणाम संपूर्ण आयुष्यभर भोगावा लागतो.

उपचाराचा एकमेव मार्ग : नेत्र प्रत्यारोपण

नेत्रपटलाच्या अंधत्वावर अद्याप कोणताही कृत्रिम उपाय उपलब्ध नाही. Eye Donation मृत्यूनंतर केवळ निरोगी नेत्रपटल प्रत्यारोपण हाच यावर उपाय आहे. त्यामुळेच "एका मृताच्या नेत्रदानातून दोन अंधांना दृष्टी मिळू शकते" ही बाब विशेष अधोरेखित करणे आवश्यक ठरते.

जिल्हा सामान्य रुग्णालय, चंद्रपूर येथील नेत्रसंकलन केंद्रात गेल्या पाच वर्षांत सुमारे ७० नेत्रपटल संकलित झाले असून त्यातून अनेक रुग्णांना दृष्टी मिळाली आहे. या आकडेवारीतून समाजातल्या थोड्याशा जाणीवेनेही किती मोठा बदल घडू शकतो, हे स्पष्ट होते.

नेत्रदान पंधरवडा : जनजागृतीचा प्रयत्न

दरवर्षी २५ ऑगस्ट ते ८ सप्टेंबर या कालावधीत नेत्रदान पंधरवडा साजरा केला जातो. Eye Donation यावर्षीही शाळा, महाविद्यालये, उपजिल्हा व ग्रामीण रुग्णालयांमध्ये तसेच आकाशवाणी आणि सोशल मीडियाच्या माध्यमातून जनजागृती करण्यात आली.

या उपक्रमादरम्यान एक प्रेरणादायी उदाहरण घडले. नागिना बाग, चंद्रपूर येथील श्रीमती विना नरेश कारडा यांच्या निधनानंतर त्यांच्या कुटुंबियांनी सामाजिक जबाबदारीची जाण ठेवून मरणोत्तर नेत्रदानाचा निर्णय घेतला. त्यांच्या या कृतीने अनेक कुटुंबांना नेत्रदानाबाबत सकारात्मक संदेश दिला आहे.

गैरसमज आणि वास्तव

नेत्रदानाबद्दल समाजात अनेक गैरसमज आहेत. "मरणोत्तर शरीराला अपूर्णता येईल," किंवा "धार्मिक विधी अपूर्ण राहतील," अशा चुकीच्या समजुतीमुळे अनेक कुटुंबे नेत्रदानापासून दूर राहतात. Eye Donation परंतु प्रत्यक्षात असे कोणतेही अडथळे येत नाहीत. उलट मृत्यूनंतरचे नेत्रदान हा दानधर्माचा सर्वोच्च प्रकार मानला जातो.

सध्या नेत्रदान करणाऱ्यांची संख्या कमी असल्यामुळे आणि रुग्णसंख्या वाढत असल्यामुळे मोठी तफावत निर्माण झाली आहे. या समस्येवर मात करण्यासाठी व्यापक जनजागृतीची आवश्यकता आहे.

कोण करू शकतो नेत्रदान?

नेत्रदानासाठी कोणतेही वयाचे बंधन नाही. Eye Donation मृत्यूनंतर कोणतीही व्यक्ती नेत्रदान करू शकते. मात्र एचआयव्ही, टीबी, कावीळ, रेबीज, धनुर्वात, सेप्टीसेमिया किंवा कर्करोगासारख्या आजाराने ग्रस्त व्यक्तीचे नेत्रदान स्वीकारले जात नाही.

नेत्रदानाची प्रक्रिया

नेत्रदान करण्याची इच्छा असल्यास शासनमान्य नेत्रसंकलन केंद्रात किंवा संबंधित अशासकीय संस्थेकडे संमतीपत्र भरून देता येते. परंतु अगोदर नोंदणी नसली तरी मृत्यूनंतर नातेवाईकांची संमती मिळाल्यास नेत्रदान शक्य आहे.

नेत्रसंकलनाची प्रक्रिया मृत्यूनंतर अल्पावधीत केली जाते आणि त्यात मृतदेहाच्या स्वरूपात कोणताही बदल होत नाही. त्यामुळे धार्मिक विधींवरही त्याचा परिणाम होत नाही.

चंद्रपूर जिल्ह्यातील उपक्रम आणि संपर्क

जिल्हा सामान्य रुग्णालय, चंद्रपूर येथील नेत्रसंकलन केंद्र या क्षेत्रात सातत्याने कार्यरत आहे. या केंद्राशी संपर्क साधण्यासाठी :

• दूरध्वनी क्रमांक : ०७१७२-२५०४००
• श्री. योगेंद्र इंदोरकर – मो. ९६७३७५८१३७

मानवी कर्तव्याची जाणीव

नेत्रदान ही केवळ वैद्यकीय संकल्पना नाही, तर ती सामाजिक जबाबदारी आहे. Eye Donation स्वतःच्या मृत्यूनंतर दोन अंध व्यक्तींना दृष्टी देण्याइतके महान कार्य दुसरे कोणतेच नाही. "अंधारातून प्रकाशाकडे" नेणाऱ्या या दानाने मृत्यूनंतरही जीवनाला नवा अर्थ देता येतो.

चंद्रपूर जिल्ह्यातील उदाहरणे पाहता हे स्पष्ट होते की, एका कुटुंबाच्या निर्णयाने दुसऱ्या कुटुंबात नवजीवनाचे आनंदकिरण उमलतात. त्यामुळेच जिल्हा शल्य चिकित्सक डॉ. महादेव चिंचोले यांचे आवाहन हे केवळ वैद्यकीय भाष्य नसून समाजाला दिलेला जीवनमूल्यांचा धडा आहे.

नेत्रदान ही आजच्या काळाची अपरिहार्यता आहे. अंधत्वाच्या अंधारात जगणाऱ्यांना प्रकाशाचा किरण दाखविण्याची ताकद आपल्या हातात आहे. Eye Donation परंतु त्यासाठी जनजागृतीबरोबरच दृढ सामाजिक इच्छाशक्ती आवश्यक आहे. मृत्यूनंतरही आपण एखाद्याच्या आयुष्यात आनंद देऊ शकतो, हा विचारच नेत्रदानाला एक श्रेष्ठ कार्य ठरवतो.

"दान ही मानवी मूल्यांची परिसीमा आहे. आणि नेत्रदान हे त्या पराकोटीचे सर्वोच्च उदाहरण आहे."

What is the significance of eye donation?

Eye donation helps restore vision by transplanting the cornea of a deceased person, giving two blind individuals the gift of sight.

Who is eligible to donate eyes?

Anyone can donate eyes after death, except those suffering from diseases like HIV, TB, jaundice, rabies, tetanus, septicemia, or cancer.

How can one pledge to donate eyes?

A person can register by signing a consent form with a government-approved eye bank or NGO, though family consent after death is equally valid.

How soon after death must eyes be donated?

Eyes should ideally be collected within 4–6 hours after death by an authorized eye collection center to ensure successful transplantation.

#EyeDonation #GiftOfSight #DonateEyes #CorneaDonation #Chandrapur #BlindnessCure #OrganDonation #SaveVision #SightForAll #NetraDaan #LightOfLife #DonateLife #BeTheChange #HumanityFirst #HopeInDarkness #SightDonation #InspireChange #GiveSight #NetraPledge #CorneaTransplant #SocialAwareness #LifeAfterLife #VisionForAll #BeASaviour #ChandrapurNews #Healthcare #ServeHumanity #EyeBank #AwarenessDrive #LifeSaver #DonateForGood #SightMatters #BeHope #LifeGift #HealthNews #EndBlindness #ActOfKindness #DonateToday #MedicalAwareness #BeAnAngel #EyeCare #DaanMahaDaan #SaveTwoLives #InspireSociety #DoGood #PosthumousDonation #MakeADifference #VisionMission #LightDonation #SpreadAwareness #MahawaniNews #ChandrapurNews #GovhospitelNews #ChandrapurHospitelNews #MahadevChinchole #VeerPunekarReport