Rajura Women Empowerment Event : महिला कायदे जागृती कार्यक्रमातून प्रशासनास प्रश्न

स्री शिक्षणाची मशाल पेटली, पण व्यवस्थेचा अंधार अजून कायम

राजुरा : महात्मा ज्योतीबा फुले यांच्या जयंतीनिमित्त राजुरा येथे झालेला महिला कायदे विषयक कार्यक्रम हा केवळ एक औपचारिक समारंभ नव्हता, तर तो समाजव्यवस्थेतील अनेक गहिरे प्रश्न पुन्हा एकदा उजेडात आणणारा प्रसंग ठरला. महिलांवरील अन्याय, शिक्षणात अद्याप असलेले लैंगिक दुभंग, आणि कायदे असतानाही त्यांची अंमलबजावणी का अपुरी पडते, हे सर्व मुद्दे अप्रत्यक्षपणे या कार्यक्रमातून ऐरणीवर आले.

राजुरा पोलिस ठाण्याच्या सहाय्यक पोलिस निरीक्षक निशा गजानन भूते यांनी कार्यक्रमात "पोलिस विभाग महिलांच्या पाठीशी खंबीरपणे उभा आहे" असे वक्तव्य केले. हे भाषण ऐकताना उपस्थितांना दिलासा मिळाला, पण एक मूलभूत प्रश्न अजूनही कायम राहतो — या आश्वासनांचा जमिनीवर परिणाम किती?

राजुरा व संलग्न भागात महिलांवरील अत्याचाराच्या तक्रारींचे निपटारे, चौकशीची गती, पोलीस ठाण्यात महिलांशी संवादाची पातळी, महिला हक्कांविषयी शालेय व महाविद्यालयीन पातळीवरील जागृती — या सर्व बाबतीत प्रशासन कितपत यशस्वी आहे, याचे विश्लेषण आवश्यक आहे.

कोणताही कायदा कागदावर पुरेसा नाही. तो लोकांपर्यंत पोहचवला जात नाही, तेव्हा तो फक्त शासनाच्या अहवालांमध्येच टिकतो. सहाय्यक पोलिस निरीक्षक भूते यांचे भाषण प्रेरणादायी होते, पण पोलिस यंत्रणेने केवळ भाषणापुरते सहानुभूती न दाखवता, ‘विशेष महिला कक्ष’, ‘गोपनीय तक्रार प्रणाली’, ‘ग्रामीण भागात महिला पोलीस संपर्क केंद्र’ आदी ठोस उपाययोजना केल्या आहेत का?

शब्दांपलीकडे कृती हवी

कार्यक्रमात बोलताना शिवाजी महाविद्यालयाच्या प्रा. डॉ. सारिका साबळे-जाधव यांनी मुलींनी तंत्रज्ञानाचा वापर सावधपणे करावा, स्वतःच्या ध्येयावर ठाम राहावे, असे मार्गदर्शन केले. त्यांनी विद्यार्थिनींना स्वतः सक्षम बनण्याचा सल्ला दिला, पण हे सक्षमत्व कुठल्या आधारावर?

प्रश्न असा आहे की:

मुलींना सुरक्षित शिक्षणपर्यावरण आज उपलब्ध आहे का?

ग्रामीण भागात मुली शाळेत जातात, पण माध्यमिक शिक्षण किती टक्के पूर्ण करतात?

लैंगिक छळाच्या घटनांमध्ये मुलीची बाजू नेहमी ऐकली जाते का?

हे सर्व प्रश्न त्या ‘सक्षमते’च्या गाभ्यात आहेत. डॉ. साबळे यांचे मत निश्चितच प्रेरणादायक आहे, पण हे प्रेरणा-सत्र इथेच संपले पाहिजे का?

महिलांवरील कायदे : माहिती असून उपयोग किती?

राजुराभूषण महियार गुंडेविया अभ्यासिकेत आयोजित या कार्यक्रमाचे मुख्य उद्दिष्ट विद्यार्थिनींना महिला कायद्यांविषयी माहिती देणे होते. परंतु कायदे शिकवणे पुरेसे नाही — ते वापरता कसे येतात, त्यासाठी यंत्रणा कितपत सहकार्य करते, आणि तक्रार करणाऱ्या महिलेला समाजातून व पोलिसांकडून काय वागणूक मिळते, हेही शिकवले पाहिजे.

प्रश्न उभा राहतो की, पोलिस विभाग अशा जागृती कार्यक्रमांव्यतिरिक्त वर्षभर काय उपाययोजना करतो?

राजुरा पोलीस ठाण्यात तक्रारी नोंदविणाऱ्या महिलांची संख्या किती?

तक्रार घेतल्यावर गुन्हा दाखल होण्याची प्रक्रिया किती पारदर्शक आहे?

"महिला पोलीस अधिकारीच महिलांची चौकशी करतील" हे धोरण किती वेळा पाळले जाते?

या प्रश्नांना उत्तर देण्यास पोलीस व प्रशासन तयार आहे का?

कार्यक्रमांचा गौरव आणि व्यवस्थेची गंडलेली यंत्रणा

कार्यक्रमाचे संचालन अनुष्का बनसोड यांनी तर आभार प्रदर्शन रोशनी टेकाम यांनी केले. यशस्वी आयोजनासाठी शितल बनसोड, स्नेहा हंसकर, कृष्णाली बावणे यांच्यासह अनेक विद्यार्थिनींनी परिश्रम घेतले. कार्यक्रमासाठी प्रयत्न करणाऱ्या या सर्व मुलींचे कौतुक निश्चितच आवश्यक आहे. पण ह्या कार्यक्रमांमध्ये सहभागी होणाऱ्या महिला आणि विद्यार्थिनींच्या समस्या संपल्या आहेत का?

राजुरा तालुक्यातील अनेक गावांत अजूनही महिला सुरक्षिततेच्या मुद्द्यावर प्रशासन अपयशी ठरताना दिसते. काही महिन्यांपूर्वी घडलेल्या विनयभंगाच्या प्रकरणात पीडितेला तक्रार नोंदवायला अनेक अडचणी आल्या होत्या, याची आठवण करून देणे गरजेचे आहे.

📌 महात्मा फुले यांचा संदेश आणि आजची परिस्थिती

महात्मा ज्योतीबा फुले यांनी सुरू केलेली ‘स्री शिक्षणाची मशाल’ आता प्रज्वलित झाल्याचे वक्तव्य निशा भूते यांनी केले. पण आपण समाज म्हणून स्वतःला विचारले पाहिजे की, ही मशाल खरंच व्यवस्थेच्या अंधाराला उजेड देते आहे का?

• अजूनही बहुतांश ग्रामीण महिलांना कायद्यांविषयी प्राथमिक माहिती नाही.
• तक्रार केली तरी पोलिस प्रशासनात गुन्हा दाखल होणे दुरापास्त असते.
• ‘मुलींचा मोबाईल वापर सावधपणे असावा’ असं सांगणं सोपं आहे, पण सायबर गुन्ह्यांची तक्रार सिस्टिममध्ये व्यवस्थित घेतली जाते का?
• POCSO, 498A, व घरेलू हिंसा प्रतिबंध कायदा यांचा वापर किती महिलांना करता येतो?

शेवटचा सवाल — केवळ भाषणं पुरेशी आहेत का?

महात्मा फुले यांचे कार्य, स्त्री शिक्षणावरील त्यांचे योगदान, आणि महिलांच्या सबलीकरणाचा वारसा—या गोष्टींना केवळ एक दिवसाच्या कार्यक्रमात सामावून घेणे हा अपमान ठरतो.

समाज म्हणून, प्रशासन म्हणून, पोलीस विभाग म्हणून, आणि शिक्षणसंस्था म्हणून — सर्वांनाच स्वतःला विचारायचे आहे की, “आपण किती खरे उतरतोय या वारशाला?”

कारण ‘पोलीस आपल्यासोबत आहेत’ असं सांगणं जितकं सोपं आहे, तितकंच ‘तक्रारी घेताना पोलीस काय भूमिका घेतात’, हे पाहणं गरजेचं आहे.

राजुरा येथील कार्यक्रमाने एक महत्त्वाचा संदेश दिला—की महिला शिक्षण आणि कायदेमूल्यांची माहिती ही काळाची गरज आहे. पण केवळ माहिती देणं पुरेसं नाही; शासन, पोलीस आणि संपूर्ण यंत्रणेला जागं करणंही तितकंच आवश्यक आहे.

What was the main objective of the event held at Rajura?

The event aimed to raise awareness about women's legal rights and safety, especially for female students, commemorating Mahatma Phule's contribution to women’s education.

What role did the police play in the event?

Assistant Police Inspector Nisha Bhute emphasized that the police stand firmly with women against injustice and encouraged them to report crimes fearlessly.

Why was Mahatma Phule’s legacy highlighted in the program?

Mahatma Phule is considered the pioneer of women’s education in India, and his birth anniversary served as a reminder of continuing his mission for gender equality.

How does this event impact women in rural areas like Rajura?

It helps bridge the information gap, empowering rural women with legal knowledge and boosting their confidence to fight against social injustice.

#WomenEmpowerment #MahatmaPhuleJayanti #RajuraNews #WomenRights #GenderJustice #IndianWomen #WomensSafety #LegalAwareness #EducationForGirls #FightForJustice #SpeakUp #WomenInLaw #PoliceSupport #StopViolence #EqualityForWomen #SheLeads #WomenPower #FemaleEducation #EmpoweredWomen #JusticeForHer #EndGenderBias #WomensVoices #StandWithWomen #YouthForChange #RuralWomenRights #KnowYourRights #EmpowerEveryGirl #WomenSafetyIndia #LawForWomen #StopHarassment #BreakTheSilence #GirlsDeserveBetter #LegalSupport #WomenInIndia #FeministIndia #FightForEquality #SheInspires #SocialJustice #WomensLeadership #PoliceAndPublic #SafeIndiaForWomen #RightToEducation #SupportWomen #AwarenessMatters #RajuraEvent #IndiaForWomen #NoMoreSilence #WomenRise #PhuleLegacy #RajuraUpdates #ChandrapurNews